LEPTYNA – Dyrygent „orkiestry” hormonalnej?
Najważniejsze kompetencje każdego dyrygenta to odpowiednie przygotowanie zespołu i takie zorganizowanie całej grupy wykonawców, by uzyskać jak najlepszy i zadowalający efekt ich współdziałania. Takim właśnie dyrygentem naszych hormonów jest właśnie leptyna.
HORMON LEPTYNA I JEGO ROLA
Odkryto ją w 1994 roku i był to przełom, gdyż hormon ten (znajdujący się w komórkach tkanki tłuszczowej) odpowiada za uczucie sytości (lub głodu) ale jest także niezwykle ważny z kilku innych powodów:
– Wpływa i kontroluje wszystkie funkcje podwzgórza mózgu,
– Koordynowanie metabolicznych, hormonalnych i behawioralnych reakcji na głód
– Odpowiada za równowagę hormonalną – może wpływać negatywnie na płodność
– Kontroluje tarczycę regulując funkcje neuroendokrynne
– Nadzoruje zapasy energii
– Reguluje metabolizm glukozy
– Reguluje funkcje immunologiczne
– Może odgrywać wolę w układzie krążenia
– Wpływ na gęstość kości,
Leptyna jest uwalniana z komórek tłuszczowych gdy glukoza z pożywienia zostanie metabolizowana w komórkach tłuszczowych. Więc najistotniejszym czynnikiem w uregulowaniu poziomów leptyny – jest dieta.Leptyna i insulina mają znacznie większy związek niż można przypuszczać – oporność na insulinę indukuje opór na leptynę – żeby pozbyć się problemu trzeba działać wielotorowo.
LEPTYNA A FUNKCJE TARCZYCY
Leptyna zawiadując wydatkiem energetycznym daje sygnał podwzgórzu by przekazało informację przysadce mózgowej (za pomocą hormonu TRH), która z kolei reguluje czynność tarczycy poziomem hormonu TSH i ma wpływ na wydzielanie hormonów tarczycy T4 i T3.
Wzrost poziomu leptyny oraz leptynooporność wzmaga konwersję hormonu T4 do nieaktywnej formy rt3 (reverse T3).
LEPTYNOOPORNOŚĆ
Przy nadmiernej ekspozycji na ten hormon, podwzgórze zamyka się na jego działanie – jest to swoisty mechanizm obronny by utrzymać homoestazę. Warto dodać że leptyna jest cytokiną prozapalną i odgrywa rolę w inicjowaniu procesów zapalnych które zachodzą w organizmie.
Tak naprawdę leptyna jest bardzo potrzebna – ale co istotne, jej poziom nie powinien być ani za niski ani za wysoki, gdyż oba te skrajne przypadki mogą wywołać lawinę problemów zdrowotnych. Najgorszy możliwy scenariusz to leptynooporność – leptyna jest i to nawet w nadmiarze ale nie działa jak powinna.
CZY TO JUŻ LEPTYNOOPORNOŚĆ?
Można wymienić kilka objawów występujących przy problemach z leptynoopornością, które powinny zapalić nam czerwoną lampkę w głowie:
– Nadwaga/otyłość
– Wysoki poziom tkanki tłuszczowej i łatwe odkładanie się go
– Zmęczenie po posiłkach
– Niepohamowany apetyt (głód „psychiczny”)
– Wysoki poziom trójglicerydów (może wskazywać na problemy oporu na insulinę i na opór na leptynę)
– Nadmierna ilość tkanki tłuszczowej i duża trudność w zmianie kompozycji ciała
– Zaburzenia rytmu dobowego
– Chęć na podjadanie, głównie w nocy
JAK POPRAWIĆ WRAŻLIWOŚĆ NA LEPTYNĘ
Zmiana nawyków żywieniowych czy dbanie o higienę życia może poprawić wrażliwość na leptynę:
– Powolne jedzenie, dokładne przeżuwanie pożywienia
– Niedopuszczanie do przejadania się
– Odpowiednia dieta bez nadmiaru cukrów (węglowodany), skrobi oraz żywności przetworzonej i tłuszczów trans
– Unikanie nadmiaru fruktozy – nasila ona leptynooporność, jest niewskazana w insulinooporności, może także przeciążać wątrobę utrudniając konwersję z T4 do T3
– Zadbanie o rytm dobowy
– Wysiłek fizyczny lecz raczej umiarkowany – gdyż nadmierny wysiłek może stresować nasz organizm gdyż wydziela się adrenalina oraz kortyzol a nadmierne ilości kortyzolu mogą powodować pogłębienie oporu na leptynę
– Odpowiednia ilość snu – sen korzystnie wpływa na proces autofagii która poprawia wrażliwość na leptynę. Autofagię wspiera melatonina (która także poprawia wrażliwość na insulinę) – czyli hormon snu. Inne substancje pomocnicze to: zielona herbata, witamina E, witamina D oraz posty lecznicze
– Morsowanie – cykliczne poddawanie organizmu na wpływ niskiej temperatury pomaga receptorowi uwrażliwić się na leptynę
– Redukcja stresu
– Unikanie lektyn (m.in. w pszenicy)
– Dążenie do redukcji tkanki tłuszczowej
– Unikanie stymulantów typu kofeina.